Τι είναι «τα άγραφα δόγματα» του Πλάτωνα; Γεώργιος Χ. Κουμάκης

ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ:            Γεώργιος Χ. Κουμάκης

Τι είναι «τα άγραφα δόγματα» του Πλάτωνα;

Η εισήγηση αυτή είναι κεφάλαιο του υπό εκπόνηση βιβλίου μου σχετικά με τη
΄άγραφη φιλοσοφία’ του Πλάτωνα. Καταγράφεται και αναλύεται η θεωρία περί της
άγραφης διδασκαλίας , όπως αυτή έχει εκκολαφθεί και αναπτυχθεί εδώ και εκατονταετίες,
με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα τεράστιο κίνημα σε παγκόσμια κλίμακα, το οποίο
υποστηρίζεται από επιφανείς Πλατωνιστές και κυρίως από κλασσικούς φιλολόγους, με
προεξάρχουσα τη Σχολή της Τυβίγγης στη Γερμανία. Η θεωρία αυτή βρήκε μικρή μόνον
ανταπόκριση, αφού ελάχιστοι μυήθηκαν στο πνεύμα αυτό και την ασπάσθηκαν. Τούτο δε
διότι εκτός πολλών σημαντικών λόγων, που αναφέρονται στις πολυάριθμες οξυδερκείς
κριτικές, προσκρούει στην κοινή λογική, αφού δεν είναι θεμιτό να φαντασθεί κανείς ότι
ένας κορυφαίος φιλόσοφος θα έγραφε τα ασήμαντα και τα άνευ αξίας πράγματα, και θα
παρέλειπε να φέρει στο φως τα σπουδαία και τα αξιόλογα, τα οποία θα κληροδοτούσε ως
αιώνια παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα. Γι ‘ αυτό η κριτική που δέχτηκε η άποψη αυτή
από τους ειδικούς ήταν σκληρή και άτεγκτη.
Εκείνο όμως που δεν έλαβαν σοβαρά υπόψη τους οι καλόπιστοι κατά τα άλλα
επικριτές της άγραφης διδασκαλίας του Αθηναίου φιλοσόφου ήταν ο διακαής πόθος και η
έντονη επιθυμία του, που φάνηκαν με τις επανειλημμένες δηλώσεις του, ότι δεν έχει
αφήσει σύγγραμμα φιλοσοφίας ούτε επρόκειτο να γράψει μέχρι το τέλος της ζωής του,
επειδή αυτή ούτε μπορεί ούτε πρέπει να γράφεται και να λέγεται. Εντούτοις η φιλότιμη
αυτή προσπάθεια ερμηνείας των προθέσεων του Πλάτωνα θα μπορούσε δικαιολογημένα
να θεωρηθεί ως η μεγαλύτερη προσφορά στις Πλατωνικές σπουδές, επειδή, παρά τον
κάπως ανεπιτυχή τρόπο, που συνέλαβαν τη φιλοσοφία του, έδωσαν τουλάχιστον την
αφορμή και το έναυσμα να προβληματιστεί σοβαρά η πλειάδα των μελετητών του έργου
ενός από τους θεμελιωτές της φιλοσοφίας. Δεν μπορεί βέβαια να απορρίψει κανείς την
ιδέα, ότι στη διδασκαλία του είπε πολλά που δεν κατέγραψε ή διατύπωσε με άλλον τρόπο,
όπως συμβαίνει με κάθε διανοούμενο. Το γεγονός όμως αυτό δεν διαφοροποιεί ριζικά και
αμετάκλητα τη φιλοσοφία του, διότι μεγαλύτερη σημασία έχει η πρόθεση του φιλοσόφου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι σχολιαστές της τοποθέτησης αυτής δεν αμφισβήτησαν την
αξιοπιστία των προθέσεων του Πλάτωνα.
Σε αντίθεση προς την ενδιαφέρουσα αυτήν ερμηνεία, της οποίας δεν μπορούν
εύκολα να αμφισβητηθούν τα θετικά της στοιχεία, αναπτύσσεται στη μελέτη αυτή μια νέα
θεωρία, στην οποία καταβάλλεται η προσπάθεια να θεμελιωθεί η υπόθεση ή τουλάχιστον η
εύλογη εικασία ότι ο Πλάτων όντως ούτε είπε ούτε έγραψε τη διαλεκτική του όπως ,
λέγονται και γράφονται τα άλλα μαθήματα, αλλά κατ’ άλλον τρόπο που είναι αινιγματικός,
όπως τον υπέλαβαν ο Αριστοτέλης και οι συμφοιτητές του, που κατέγραψαν τις διαλέξεις
του για το Αγαθό. Ο αινιγματικός αυτός τρόπος γραφής της φιλοσοφίας του Πλάτωνα
βοηθάει ή μάλλον αναγκάζει τον αναγνώστη να θέσει σε κίνηση και λειτουργία τον νου του,
ώστε να προσπαθεί να βρίσκει μόνος του την λύση του εκάστοτε προβαλλόμενου
αινίγματος ή του κατά αινιγματικό τρόπο εκάστοτε τιθέμενου προβλήματος. Πρέπει τέλος
να σημειωθεί ότι το κορυφαίο έργο του Πλάτωνα για τη διαλεκτική είναι ο Παρμενίδης ,
αλλά και το πιο δυσπρόσιτο.

Αποποίηση ευθυνών: Σας ενημερώνουμε ότι αυτό το κανάλι μεταφέρει από Ελληνικά και Ξένα κανάλια ειδήσεις ή/και εκπομπές με θέματα και θεματολογία με την οποία δεν συμφωνούμε ή διαφωνούμε απαραίτητα. Όλα τα πνευματικά δικαιώματα και η διαχείρισή τους ανήκουν στο εκάστοτε κανάλι η ανεξάρτητο παραγωγό. Ο δικός μας ο σκοπός, ως εκ τούτου είναι ΜΟΝΟ ενημερωτικός και ο ρόλος μας ουδέτερος σε ιδέες ή/και συμπεριφορές.

☝🏼 Το κανάλι μας δεν συμφωνεί απαραίτητα με τις απόψεις που προβάλλονται στα βίντεο.